CUSCO, de Peruaanse hoofdstad van cultuur en avontuur
Cusco, de voormalige hoofdstad van de Inca’s., op 3400 meter boven zeeniveau, en bijna 500.000 inwoners is zonder twijfel de belangrijkste toeristenplaats van Peru. Van hieruit vertrekken de excursies naar Machu Picchu maar daarnaast heeft deze traditionele maar kosmopolitische stad zoveel te bieden zoals de belangrijke archeologische site “Coricancha,” ofwel de Zonnetempel, van waar de Inca-keizer zijn imperium leidde. 400 meter boven de stad bevindt zich het uitgestrekte archeologische park Saqsaywaman, qua ingenieusiteit een heuse concurrent van Machu Picchu. Daarnaast kent Cusco schilderachtige koloniale wijken zoals San Blas. Als je levendige inheemse markten zijn er de centrale markt San Pedro en omgeving en de zaterdagmarkt van Huancaro perfect waar “campesinos” uit de omstreken hun waren aanbieden en soms nog “treque”, ruilhandel plaats vindt.
GESCHIEDENIS: CUSCO EN DE INCA’S
Cuzco (ook Cusco of Qosqo) was de religieuze en administratieve hoofdstad van de Inca Rijk dat bloeide in het oude Peru tussen c. 1400 en 1534 na Christus. De Inca’s controleerden het gebied van Quito tot Santiago, waardoor ze het grootste rijk waren dat Amerikaande Continent heeft gezien en in die tijd het grootste ter wereld. Cuzco, dat op zijn hoogtepunt tot 150.000 inwoners had, was aangelegd in de vorm van een poema en werd gedomineerd door mooie gebouwen en paleizen, waarvan de rijkste het met heilige goud bedekte en met smaragd bezaaide Coricancha- complex was dat diende als een tempel voor de Inca-zonnegod Inti. Cuzco staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO. [read more]
Vanaf 500 jaar voor Cr. waren er al nederzettingen in de vruchtbare vallei van Cusco maar Cuzco begon echt vorm te krijgen rond 1200 na Cr. . Het kreeg pas de grootsheid van een hoofdstad tijdens het bewind van Inca Roca in de 14e eeuw na Cr.. Vanaf dat moment bouwde elke Inca-heerser zijn eigen paleis, een groot ommuurd wooncomplex. Bovendien begonnen de Inca’s vanaf 1400 aan ambitieuze campagnes. Met het veroveren van aangrenzende gebieden bouwden ze uiteindelijk een enorm rijk op met Cuzco als de administratieve en religieuze hoofdstad.
De stad zag een geweldige periode van wederopbouw en uitbreiding in het midden van de 15e eeuw CE tijdens het bewind van Pachacuti Inca Yupanqui of beter bekend als Pachacutec. Het moerasgebied in het noorden werd drooggelegd en het hart van de stad verhuisde daarheen. Er werden grote ceremoniële pleinen aangelegd, het Sacsayhuaman fort(of Saqsaywaman), dat het noorden van de stad beschermde, werd gebouwd en het heilige Coricancha-complex werd herbouwd om de rijkdom en macht van het Inca-rijk beter weer te geven. Andere bouwwerken in de loop van de tijd, die de verspreiding van Cuzco tot zo’n 40 hectare hebben vergroot, lijken minder opzettelijk te zijn gepland, wat resulteert in een onregelmatig gevormd stedelijk gebied.
De hele hoofdstad was gebouwd rond vier hoofdwegen die naar de vier provincies van het rijk leidden. De stad was ook aangelegd in de vorm van een poema (hoewel sommige geleerden dit betwisten en de beschrijving metaforisch opvatten) met de keizerlijke metropool Pumachupan die de staart vormde, het hoofdplein dat het lichaam voorstelde, en het tempelcomplex van Sacsayhuaman dat het hoofd vormde . De hele stad was ook verdeeld in twee verschillende delen, de hanan en de hurin; de eerste, in het noorden, was hoger gelegen en prestigieuzer dan zijn lagere, zuidelijke tegenhanger. Vijf adellijke families bezetten elke sector. Het centrum werd gedomineerd door de dubbele pleinen van Haucaypata (‘Terras van Rust’) en Cusipata (‘Gelukkig Terras’) die, bedekt met geïmporteerd zand het toneel was van religieuze en staat ceremonies. Deze werden uitgevoerd onder leiding van de Inca-koning, gezeten op zijn stenen troon op een verhoogd platform, de usnu, die ook een pilaar had voor het waarnemen van hemellichamen. Hier was ook een gigantisch stenen bassin bedekt met goud waarin drankoffers van chicha (bier gemaakt van mais kiemen )werden gegoten. Op het plein domineerde de Sunturwasi, een torenspits die het hoogste bouwwerk in Cuzco was.
Met kanchas (kleine groepen gebouwen georganiseerd rond een binnenplaats, allemaal binnen een ommuurde omheining), uitgestrekte pleinen, parken, heilige landbouwvelden, heiligdommen, fonteinen en grachten, maar met de smalle straatjes van een cultuur zonder wielvoertuigen, was de stad grotendeels gereserveerd voor priesters, adel en bestuurders, terwijl de boeren- en ambacht gemeenschappen verspreid waren buiten de muren van Cuzco, waar ook honderden qollqa- pakhuizen waren met een enorme opslagcapaciteit. De eigenlijke stad had een bevolking van ongeveer 40.000 met nog eens 200.000 in de omgeving ten tijde van de Spaanse verovering vanaf 1532.
Cuzco was ook een belangrijk onderdeel in de propaganda van de Inca-heerschappij. Het werd aangemoedigd om door Inca-onderdanen te worden vereerd als een heilige plaats. Dit beleid hield ook eerbetonen in, zowel in voorwerpen van echte waarde, zoals goud en kunstwerken, maar ook in mensen, ofwel gedwongen verplaatste heersers en/of hun familieleden die als gijzelaars werden vastgehouden, kunstenaars en bekwame ambachtslieden en vrouwen. Bovendien liepen vanuit Cuzco 41 heilige zichtlijnen (ceques) en goed geplaveide wegen die zowel ruimte als tijd verdeelden en eraan herinnerden dat Cuzco het centrum van de wereld was. Ten slotte zijn er in het hele rijk kleine modellen van Cuzco ontdekt die het nieuws over de grote omvang en rijkdom van de hoofdstad moeten hebben verspreid.[/read]
STADSWANDELING CUSCO
STADSWANDELING CUSCO, CENTRO HISTÓRICO
A-PLAZA DE ARMAS. De Plaza de Armas is altijd het centrum van het Cusco geweest, zowel tijdens het Inca tijdperk als de (Spaanse) koloniale tijd en tegenwoordig is het één van de belangrijkste toeristische atracties van de stad. Hier zijn verschillende religieuze tempels waaronder de Catedral !560-1654) met een Spaanse Gotisch-Renaissance stijl. Hier bevond zich voorheen het paleis van Inca Viracocha maar werd verwoest door de Spanjaarden met het doel om lokale Inca geloven te vervangen door het katholieke geloof. [read more]
Voor de constructie van de katedraal werden de tempels van Sacsaywaman afgebroken en de stenen naar beneden vervoert en gebruikt! De lokale bevolking werden als slaven gebruikt voor de bouw. Zelfs het heilge zand op de Plaza de Armas werd gebruikt. De Catedral herbergt een onmeetbare schat aan koloniale kunst zoals religieuze voorwerpen maar ook schilderijen van de befaamde Escuela Cusqueña (School.) die opgericht was door de Spanjaarden om de Inca’s en hun afstammelingen op te voeden in de Europeze stijl van kunst. De artiesten mochten niets van hun cultuur weergeven, zelfs niet hun handtekening zetten zodat van vele schilderijen we de artiest niet weten.
Er is een kruiziging met een zwarte cristus die elk jaar naar buiten wordt gehaald tijdens de processies van “senor de los Milagros” de heer van de wonders tijdens de heilige week ter nagedachtenis van de verschrikkelijke aardbeving van 1650 die de stad verwoestte..
Als je geluk hebt, verwelkomt de Plaza de Armas je met evenementen waar je kunt genieten van traditionele dansen en muziek uit Cusco, van de pre-Spaanse tijd tot het heden of het wereldberoemde jaarlijkse Inti Raymi festival op 24 juni.
In de omgeving van Plaza de Armas zijn er verschillende restaurants, coffeeshops en biertavernes sommige met de meest mooie uitzichten over het levendige plein. [/read]
GESCHIEDENIS PLAZA DE ARMAS
Plaza de Armas tijdens de Inca,s :
De legende zegt dat Manco Capac en Mama Ocllo hier aankwamen na vele kilometers te hebben gereisd op zoek naar de juiste plek om het Inca-rijk te creëren. Ze waren gestuurd door de god Inti, de vader van Manco Capac, die hen beval een gouden roede te dragen en in het land waarin deze zonk, moest de nieuwe stad worden gesticht. [read more]
Toen Manco Capac en Mama Ocllo in Cusco aankwamen, was de plaats waar nu de Plaza de Armas staat een moeras. De gulden roede zonk hier en de oprichters van het Inca-rijk begonnen het land voor te bereiden om te bouwen wat hun hoofdstad zou worden.
De Inca Sinchi Roca, opvolger van Manco Capac, gaf opdracht om dit moeras te drogen om de plaats te transformeren in het administratieve, culturele en religieuze centrum van wat het grote Inca-rijk zou worden.
Tijdens het Inca-tijdperk besloeg de Plaza de Armas een veel grotere ruimte dan we nu kennen, inclusief verschillende plaatsen in de omliggende gebieden. Zo werd het plein tijdens deze periode in twee delen verdeeld: Aucaypata of Huacaypata of Huacapata (intellectuelen kunnen het niet eens worden met de oorspronkelijke naam) en Cusipata; die werden gescheiden door de Saphi-stroom.
Ook waren er paleizen aan de Plaza de Armas die toebehoorden aan Inca’s van groot belang, zoals: Pachacutec, Huayna Capac of Viracocha. Hier werden grote evenementen zoals de beroemde Inti Raymi gevierd. Aan de andere kant was dit het startpunt van het grote netwerk van de Inca-wegen, de Qhapaq Ñan, die het hele rijk met elkaar verbond.
Plaza de Armas tijdens de Spaanse verovering
Zeer vergelijkbaar met wat er met de rest van Peru en Amerika gebeurde, kwamen de Spaanse veroveraars naar Cusco en verwoestten alles. Na de Inca’s te hebben verslagen, vestigden de mannen van Pizarro zich in hun paleizen op het plein, vernietigden de gebouwen van de Inca’s en over de ruïnes, creëerden hun eigen koloniale herenhuizen, evenals de kathedraal en andere religieuze tempels.Bovendien gaven ze opdracht tot het opheffen van verschillende gebouwen in de buurt van de kreek, waardoor deze werd geëlimineerd en het oude plein in drieën werd verdeeld: Plaza de Armas, Plaza del Regocijo en Plazoleta de la Merced.
Een van de belangrijkste en meest opvallende episodes in de geschiedenis van de Plaza de Armas van Cusco is de executie van Tupac Amaru II. Dit personage uit Cusco, met zowel een inheemse als Peruaans-Spaanse achtergrond, begon een opstand tegen alles wat met Spanje en Europa te maken had. Hoewel het maar een paar maanden duurde (van 4 november 1780 tot 6 april 1781), veroorzaakte het duizenden doden.
In 1781 werd Tupac Amaru II gevangengenomen en naar Cusco gestuurd. Daar werd hij samen met zijn familie en collega’s tot executie veroordeeld. Nadat ze hadden gezien hoe hun familieleden en vrienden werden vermoord, bonden de Spanjaarden de armen en benen van Tupac Amaru II aan vier paarden om hem in stukken te hakken. Het verhaal vertelt echter dat ze hem zelfs op deze manier niet konden doden. Dus besloten de Spanjaarden zijn hoofd af te hakken en het in Cusco als trofee te exposeren. Ze deden hetzelfde met zijn andere lichaamsdelen, die ze over verschillende delen van Peru verspreidden als waarschuwing voor degenen die erover dachten in opstand te komen tegen de kroon.[/read]
B- MUSEO DEL INKA : Dit is het meest interesante museum van de stad als je meer over de Inca cultuur wilt weten.
C- MUSEO DE ARTE PRECOLOMBINO. Dit museum, ook wel MAP Cusco genoemd, ondergebracht in het 500 jaar oude Casa Cabrera ligt aan het aangename plein Plazoleta de las Nazarenas, omringd door de meest luxe hotels en winkels van de stad. Volgens historici heeft dit gebouw gediend als “yachaywasi”, een school voor de kinderen van de Incva-elite. Dit indrukwekkende museum is onder meer opgercicht door het bekende Larco museum uit Lima en herbergt vooral belangrijke keramiek en andere objecten van artestieke waarden vanaf 3000 jaar geleden tm de 16e eeuw uit de diverse regio’s dat nu Peru vormt.
Aan dit zelfde plein is een bezoelk aan het voorname hotel Monesterio een aanrader om de sfeer te proeven, waar de jet set zijn weg vindt. Een voormalige jezuiten klooster voor religieuze opleidingen, gebouwd op de resten van het paleis van de Inca Sapa Inca Tupac werd vanaf 1965 omgebouwd tot het luxe hotel dat het nu is onder leiding van de succesvolle Peruaanse ondernemer Lorenzo Sousa, die het luxe toerisme introduceerde in Cusco en omgeving.
D- CALLE TANDAPATA
Dit is een (bijna) autovrije straat, die over voormalige Inca-terrassen loopt, iets boven de stad met uitzichten, door de schilderachtige wijk San Blas met diverse hotels en restaurants, en naar het aangename lokale plein leidt, Plaza San Blas.
E- PLAZOLETA DE SAN BLAS. Het centrum van San Blas, de “artiestenwijk” van de stad met vele kunstateliers en trendy restaurants en bars. Tevens staat hier de Iglesia San Blas, (vanaf 1650) bekend om zijn indrukwekkende uit cederhout gevormde preekstoel en op zaterdagochtend is hier een kunstmarkt.
F: PIEDRA DE LOS 12 ÁNGULOS. De bekende “steen met de 12 hoeken” , bevindt zich in de drukke straat met kunstgallerijen, die loopt van Plaza San Blas naar Plaza de Armas en is een perfect voorbeeld van Inca vakmanschap.
Deze steen was onderdeel van een muur van het paleis van de Inca Roca. Het paleis werd door de Spanjaarden vernietigd maar de de muur met de 12 hoekige steen bleef staan.mDe Spanjaarden bouwden hier het huis van de eerste bisschop van Cusco op. nu bevindt zich hier het Museo de Arte Religioso
G: PLAZOLETA SANTA CATALINA. Een pleintje in het hart van Cusco met aangrenzend het interesante Convento de Santa Catalina, een klooster gebouwd boven op het voormalige “Acclahuasi” waar de “Maagden van de Zon’ verbleven en de Inca-keizer allerlei diensten verleenden. Nu bevindt zich hier een Museum met koloniale en religieuze kunst. Het nabije Museo Casa Concho herbergt allelei voorwerpen van archeologische waarden die Bingham tijdens zijn opgravingen bij Machu Picchu naar de Verenigde Saten had gebracht. In 2011 werd een gedeetle van deze voorwerpen, 366 stuks, door de Yale Universiteit uit de USA teruggegeven aan Peru.
CORICANCHA. . [/read]
H: CORICANCHA. De mooiste van Cusco’s gebouwen was de Coricancha (Qorikancha), met zijn tempels (wasi) gebouwd ter ere van Inti, de maangodin Mama Kilya (Quilla), de schepper god Viracocha, Venus of Chaska-Qoylor, de god van de donder Illapa , en tot slot een voor Cuichu de regenboog god. Elke wasi bevatte een cultusbeeld van die bepaalde god en kostbare kunst en religieuze voorwerpen die ermee verbonden waren. De Coricancha, ook wel bekend als de Gouden Omheining, was dus de heiligste van alle Inca-sites en werd beschouwd als het centrum van de wereld. De massieve muren van het complex zijn gebouwd met behulp van het fijne metselwerk waarvoor de Inca’s terecht beroemd zijn geworden en zijn gebouwd van grote stenen blokken die fijn zijn gesneden en zonder mortel in elkaar zijn gepast. [read more]
Het interieur van de gebouwen was van één verdieping en had een rieten dak. De deuren waren ook bedekt met goud , evenals het interieur en exterieur van de verschillende tempels, en de binnenzijde van de omtrek van de wand zelfs gezegd te zijn bezaaid met smaragden. De tempel van Inti, ook bekend als de Tempel van de Zon, was bekleed met 700 vellen van 2 kg geslagen goud, die het zweet van de god symboliseerden, en de tempel van Mama Kilya was op dezelfde manier bekleed met zilver, dat de tranen van de maan symboliseerde.In de Tempel van de Zon bevond zich, naast gouden voorwerpen die relevant waren voor de aanbidding van de god, een gouden standbeeld van Inti bezet met juwelen. Het beeld stelde Inti voor als een kleine zittende jongen genaamd Punchao (dag of middagzon). Een andere belangrijke afbeelding van de god – een gigantisch masker met zigzag stralen die uit het hoofd barsten – werd opgehangen aan de muur van een speciaal daarvoor bestemde kamer in de tempel. De tuin van de tempel was nog spectaculairder. Net zoals land – soms zelfs hele regio’s – aan de god was gewijd, zo werd ook deze tuin aangelegd ter ere van de grote zonnegod. Alles erin was gemaakt van goud en zilver. Een groot veld met maïs en levensgrote modellen van herders, lama’s, jaguars, cavia’s, apen, vogels en zelfs vlinders en insecten waren allemaal gemaakt van edel metaal. En alsof dat nog niet genoeg was om Inti te plezieren, waren er ook een groot aantal gouden en zilveren potten, allemaal ingelegd met edelstenen. Het enige dat van deze wonderen is overgebleven, zijn een paar gouden maïsstengels, een overtuigend, zij het stil, getuigenis van de verloren schatten van Coricancha. De Coricancha hadden ook een speciale ruimte voor de gemummificeerde overblijfselen van voormalige Inca-keizers en hun vrouwen, bekend als “mallquis”. Deze werden uit de opslag gehaald tijdens speciale ceremonies, zoals de viering van de zonnewende. Er waren ook woonruimten voor priesters en priesteressen, en nog andere kamers van het complex werden gebruikt als kunst- en religieuze schatkamers, volgepropt met artefacten van veroverde volkeren. Deze kunnen heel goed bewaard zijn gebleven om naleving van de Inca-regel te garanderen, net zoals veroverde heersers soms gedurende perioden van het jaar in Cuzco werden gegijzeld. Nog een ander interessant kenmerk van de site was een ondergronds kanaal waardoor heilig water naar de omliggende pleinen buiten het complex stroomde. Andere belangrijke functies van de Coricancha waren onder meer het doen van astronomische waarnemingen, zoals van de de Melkweg (Mayu). [/read]
I: MERCADO CENTRAL DE SAN PEDRO. Deze authentieke markt geeft een goed beeld van het dagelijks leven van de Cusqwueños, de inwoners van Cusco, met produkten uiteenlopend van de Andes tot het Amzonegebied. Hier tegen over ligt het treinstation vanwaar de treinen vertrekken naar Macchu Picchu.
J: PLAZA SAN FRANCISCO , PLAZOLETA REGOCIJO EN TERUG NAAR PLAZA DE ARMAS. Een typisch stadsplein met een park met bomen en planten die typerend zijn voor de Andes. Dit plein vormt een belangrijk ontmoetingspunt voor de lokale bevolking en hier vinden diverse evenementen plaats en optredens van lokale straatartiesten.
Rondom Plaza Regocijo bevinden zich twee museums met permanente en tijdelijke tentoonstellingen: Museo Historico Regional en Museo Arte Contemporáneo (1848). De eerste is ondergebracht in een authentiek huis uit de eerste jaren van de koloniale tijd (begin 16e eeuw) die het bezit was van de familie van Inca Garcilaso de la Vega , een bekende Spaanse-Inca auteur met zijn historisch werk “Comentarios reales de los Incas”, de “kronieken overde Inca geschiedenis: en daarmee een bijbel voor gidsen in Cusco. Het museum is gebouwd over een Inca muur.
DIRECTE OMGEVING CUSCO
Een hoogtepunt van een bezoek aan Cusco is het boven de stad gelegen, spectaculaire Archeologisch Complex Sacsayhuaman en dit is weer te combineren met een wandeling of tour naar diverse Inca- vindplaatsen zoals Tambo Machay, Puka Pukara, Templo de la Luna en Q’enqo.
INFO CUSCO:
Boleto Turistico del Cusco. De zogenaamde Toeristenkaart voor de Regio Cusco is een must voor top bezienswaardigheden rond de stad zoals Sacsaywaman, Qenko of Tambo Machay maar ook voor enige regionale museums in de stad.
Daarnaast is de kaart nodig voor de attracties in de Heilige Vallei zoals Pisac, Ollantaytambo en de zoutvlaktes van Maras. Er bestaat een kaart voor 10 bezienswaardigheden geldig voor 10 dagen of een deel toeristenkaart voor enige bezienswaardigheden geldig voor 2 dagen. De toeristenkaart kan je kopen op bij Cositec , Galerias Turisticas, Av. El Sol nr. 103 of bij elke toeristische atrartie die onderdeel is van Boleto Turistico
KRANTEN/TIJDSCHRIFTEN ARTIKELEN CUSCO